مروری بر نمایش رود،خانه
دو هفته بعد از اینکه متنی نوشتم به نام «خونه کنار رودخونه»، مریم قادری من را به تئاتری دعوت کرد با همین نام. متن من درباره خانه رویای کنار یک رودخانه در شهری است که هر ساله چندین فستیوال موسیقی و رقص و تئاتر در آن برگزار میشود. یکی دو روزی کار میکنم و بقیه روزهایم صرف کمک به برگزاری همین فستیوالها میشود. رودخانه برای من جایی برای شنا کردن، فکر کردن و قدم زدن در مسیرهای اطراف است.
اما برای نویسنده و کارگردان تئاتر رودخانه (علی حاتمینژاد، محمد نیازی)، رود-خانه استعارهای است از مهارجرت، تردید برای ترک وطن، دور شدن، گذشتن و جدایی. در صحنههای مختلف این نمایش جوانهایی را میبینیم که به خاطر مهاجرت از ایران از عشق میان خودشان میگذرند، در اردوی ورزشی دچار تردید میشوند که آيا اردو را ترک کنند و درخواست پناهندگی دهند یا هنوز هم به زندگی در ایران ادامه دهند؟ آیا همه چیز را پشت سر بگذارند و بگذرند؟ در بخشهایی، داستانِ غمانگیزِ تردیدها تبدیل به مالیخولیا و توهم توطئه میشود، وقتی این جوانها هم باید برنامه فرار خود را بچینند و هم مراقب نفوذیها باشند. نکند فلانی ما را لو دهد؟ این آقای حراستی چرا هر جا میرویم دنبال ما میآید؟ ما از او میترسیم یا او از ما ؟
در حین دیدن نمایش چند بار اشکهایم اجازه خواستند پایین بیایند، اما بجایش لبخند زدم و جملات بازیگرها را تکرار کردم. نمایش رود-خانه از نظر من ساختار درونی قوی داشت و منطق داستانیش خوب کار میکرد اما از نظر زبانی میتوانست بهتر باشد. کلمات، عبارات و جملات میتوانستند بار نمایشی بیشتری بر دوش بکشند تا در نتیجه دنبال کردن دیالوگهای بازیگران و پیرنگ داستان جذابتر شود.
به هر روی، به نظر من پرداختن به موضوعی معاصر در دل داستانی چند لایه با زبانی صادق و روراست، ویژگی اصلی این نمایش بود. نویسنده به موضوع مهاجرت از نگاه تردید، دوری و جدایی پرداخته است. یعنی مهاجرت از دید کسانی که قصد ترک ایران را دارند. البته امروزه، تجربه جمعی ما چیزی فراتر از این است و شامل تجربه دست اول کسانی که سالها در غربت زیستن هم میشود.
با توجه به تجربه هفته پیش از یک تئاتر زیر زمینی در تهران با نام قاب، در میانه نمایش با خودم فکر کردم که اگر نمایش رودخانه هم زیرزمینی بود چقدر جذابتر و طبیعیتر بود. اما همین که در پردیس مستقل انجام میشود و حاصل کار جوانان پر شور است بهانه کافی برای ماست تا از آنها حمایت کنیم. ظاهرا این هفته هم نمایش اجرا میشود.