پراکسیس

لبخند بزن

سیاهی بوده و هست

تو بخند

مثل بهار

...

بگذار نیش‌خندت را ببینم

به حماقت

به قدرتِ اخمو

به پیرِ متوهمِ رو به مرگ

بخند

بگذار قدرت را در لبخندت ببینم

...

لبخند بزن

به مجری خودباخته رادیو

به برنامه مسخره تلویزیون

قهقه بزن

...

گوشه‌های چشم

از خنده‌های تو درهم می‌شود

بهار آمده تا دلیل خودش باشد

دوباره نو

دوباره عشق

آخرین سیگار عمرش را روشن کرد

سه دقیقه برای مردن

خط آتش

و دودی باریک

به منظره خیره ماند

پرنده‌ها به دشت‌های باز

پادکست پراکسیس

(قسمت ۱۹)

واژگون‌شهر;

سفرنامه به شهر مخفی

داستانی کوتاه از شهری که اسارت و خوشبختی به‌هم‌آمیخته و جریان تند رودخانه تمام مشکلات را حل کرده است.

در بخش کامنت‌ها بنویسید که آیا در این شهر می‌مانید؟

برای شنیدن این پادکست اینجا کلیک کنید.

نویسنده: مجید حیدری

طراح:‌ حانیه قناویزی

موسیقی:‌ برگرفته از سریال Twin Peaks

اینجا کلیک کنید و از پادکست پراکسیس حمایت کنید.

دل از دست نگارینی به زور آورده‌ام بیرون!

واسوخت سبكي از شعر است با محتواي بيزاري و رويگرداني از معشوق كه گاه با بياني درشت و خشن سبب رنجاندن و سوزاندن معشوق شود. این مضامین شعری بیشتر در «مکتب وقوعی» یافت می‌ٰشود. مکتب وقوع شعری سبکی است که در دورهٔ انتقالی میان سبک عراقی و سبک هندی رواج داشت و ویژگی آن سادگی، پرهیز از اغراق و استفاده از زبان عامیانه برای بیان وقایع عاشقانه است.

در این سبک و به خصوص در کلام محتشم کاشانی، شاعر قرن دهم، به ترکیب‌های زیبایی برمی‌خوردم:

فن معشوق‌سوزی، دل کندن از معشوق، وارستن از عشق، سخن معشوق‌سوز، محبوب‌گداز، سخن حریف‌سوز، شعر سوزنده، معارضه به مثل، طریق شکوه‌گویی، عاشق تراشی و رشک‌فرمایی معشوق، غزل پر هرزه و هذیان، غزل کدورت‌اثر، غزل دغدغه‌زای و وسوسه‌فرما، غزل معذرت، غزل کنایت آمیز.

واسوختگي شيوة ما نيست / وگرنه از يك سخنِ سرد، دلِ ناز توان سوخت

عاشق وقتي معشوق را با ديگران همدم ببيند غيرتش گل مي‌كند، وامي‌سوزد و از معشوق رو بر مي‌گرداند. محتشم خود غزل‌هاي واسوختگي را با صفت‌ها و تعابير مختلفي توصيف كرده است؛ از جمله غزل شكايت، غزل ترجيح فراق بر وصال، غزل كدورت، غزل اعراض، غزل تهديد، غزل خشونت.

هر کجا خواهی برو با هر که می‌خواهی نشین / با بد و نیک تو ای پیمان شکن ما را چکار؟!

منبع: سبک واسوخت در شعر فارسی نوشته محمود فتوحی رود‌معجنی

دل از دست نگارینی به زور آورده‌ام بیرون!

واسوخت سبكي از شعر است با محتواي بيزاري و رويگرداني از معشوق كه گاه با بياني درشت و خشن سبب رنجاندن و سوزاندن معشوق شود. این مضامین شعری بیشتر در «مکتب وقوعی» یافت می‌ٰشود. مکتب وقوع شعری سبکی است که در دورهٔ انتقالی میان سبک عراقی و سبک هندی رواج داشت و ویژگی آن سادگی، پرهیز از اغراق و استفاده از زبان عامیانه برای بیان وقایع عاشقانه است.

در این سبک و به خصوص در کلام محتشم کاشانی، شاعر قرن دهم، به ترکیب‌های زیبایی برمی‌خوردم:

فن معشوق‌سوزی، دل کندن از معشوق، وارستن از عشق، سخن معشوق‌سوز، محبوب‌گداز، سخن حریف‌سوز، شعر سوزنده، معارضه به مثل، طریق شکوه‌گویی، عاشق تراشی و رشک‌فرمایی معشوق، غزل پر هرزه و هذیان، غزل کدورت‌اثر، غزل دغدغه‌زای و وسوسه‌فرما، غزل معذرت، غزل کنایت آمیز.

واسوختگي شيوة ما نيست / وگرنه از يك سخنِ سرد، دلِ ناز توان سوخت

عاشق وقتي معشوق را با ديگران همدم ببيند غيرتش گل مي كند، وامي سوزد و از معشوق رو بر مي‌گرداند. محتشم خود غزل هاي واسوختگي را با صفت‌ها و تعابير مختلفي توصيف كرده است؛ از جمله غزل شكايت، غزل ترجيح فراق بر وصال، غزل كدورت، غزل اعراض، غزل تهديد، غزل خشونت.

هر کجا خواهی برو با هر که می‌خواهی نشین / با بد و نیک تو ای پیمان شکن ما را چکار؟!

منبع: سبک واسوخت در شعر فارسی نوشته محمود فتوحی رود‌معجنی

امروز ۸ اسفند ۱۴۰۳

دیروز برف آمده

همه جا تعطیل است

دولت اعتصاب کرده!

در اعلامیه رسمی

درخواست افزایش حقوق دارد

سعدی (۳۸)

غزل شماره ۷۷

با دوست نشستن همیشه خوش بوده اما از زمان سعدی تا کنون این مامورها مزاحمت ایجاد می‌کردند.

با چون تو حریفی به چنین جای در این وقت / گر باده خورم خمر بهشتی نه حرام است

با محتسب شهر بگویید که زنهار / در مجلس ما سنگ مینداز که جام است

Fatemeh Mir-Bomani is a multimedia artist and a painting graduate. A significant part of her work explores the role of women within family settings, social gatherings, and, more recently, public spaces. Her focus is often on past experiences, particularly pre-1979 revolution Iran. In her recent projects, she revisits visual memory and female narratives by creatively working on old photographs and negatives. This innovative approach has drawn attention from multiple art events, including the Beijing Digital Art Competition, where she was recognized for her work.

The Creative Process

At first glance, using photographs as the foundation of my work might seem like a form of cheating. However, for me, photography is merely the starting point—the moment that is captured and transformed into a spark for creation. The first time I was struck by this was when I saw my parents napping on the couch in the afternoon, bathed in sunlight. That scene evoked a deep sense of life; a fleeting moment we often overlook, yet it is, in essence, life itself in motion.

My passion for photography has been with me since I was fifteen, evolving over time. Initially, I played no role in directing the figures in my images, but gradually, I began guiding my subjects, asking them to pose in ways that brought them closer to a state of carefree slumber. Eventually, a question arose in my mind: what if even the act of taking the photograph was out of my hands?

This question led me to explore negatives. I began with my family's negatives—images of people I knew, moments and places I was familiar with. A crucial aspect of film photography is its limitation: each roll typically allows only 36 shots, which means every captured frame must have held significance. This approach stands in stark contrast to our modern world, where we take hundreds of digital photos with a single tap, rarely revisiting or valuing those moments.

After working with family negatives, I turned to even older ones, seeking a clearer glimpse into the 1940s, 1950s, 1960s, and 1970s—decades that have received little visual attention. Scenes like a woman in a suit standing near Persepolis or a passerby in Naqsh-e Jahan Square are unique moments that happened only once, yet they continue to exist through these negatives.

But the process does not stop there. After finding the negatives, I scan them manually, edit the lighting and contrast, and sometimes restore colors to bring the image closer to the final vision I have in mind. Once printed, the final stage begins: adding my own narrative through drawing. This is where the past and present merge, allowing old photographs to take on new life.

Most of these images have no living narrators. Perhaps everyone in them has passed away. Yet sometimes, by chance, someone recognizes a face and adds a new story to the image. My current focus is on discovering old and deteriorating negatives—giving them new life, reviving moments once captured but perhaps never truly seen. It is an act of bringing light back to the fragments of time hidden in the darkness of film.

Instagram Page (click here)

Artstit Portfolio (Click here)

فاطمه میر‌بمانی هنرمند چندرسانه‌ای و فارغ‌التحصیل رشته نقاشی است. بخش عمده‌ای از آثار او به بررسی جایگاه زنان در محیط خانواده، مهمانی‌ها و اخیراً در فضاهای اجتماعی می‌پردازد. از لحاظ زمانی، نگاه او عمدتاً معطوف به تجربیات گذشته، به‌ویژه پیش از انقلاب ۱۳۵۷ است. در پروژه‌های اخیرش، او از طریق پرداخت‌های هنری متنوع بر روی عکس‌های قدیمی و نگاتیوها، به بازخوانی حافظه بصری و روایت‌های زنانه پرداخته است. این رویکرد خلاقانه، توجه رویدادهای هنری متعددی را به خود جلب کرده، از جمله مسابقه هنر دیجیتال پکن که در آن مورد تقدیر قرار گرفته است.

فرایند خلاقانه

در نگاه اول، شاید به نظر برسد که استفاده از عکس به‌عنوان بستر کار، نوعی تقلب باشد. اما برای من، عکاسی نقطه آغاز است؛ لحظه‌ای که ثبت می‌شود و تبدیل به جرقه‌ای برای خلق اثر می‌گردد. اولین بار، دیدن والدینم که عصرها روی مبل به خواب می‌رفتند، در حالی که نور آفتاب روی چهره‌شان افتاده بود، مرا به فکر فرو برد. این صحنه، حس زندگی را برایم تداعی می‌کرد؛ لحظه‌ای که معمولاً ساده از کنار آن می‌گذریم، اما در حقیقت، خودِ زندگی و جریان آن است.

علاقه من به عکاسی از ۱۵ سالگی با من بوده و در طول زمان تکامل یافته است. در ابتدا، در فیگور سوژه‌ها نقشی نداشتم، اما به‌مرور به جایی رسیدم که از مدل‌ها می‌خواستم ژست بگیرند و تا حد ممکن به حس خوابِ بی‌دغدغه نزدیک شوند. سپس این سؤال برایم مطرح شد: اگر حتی عمل عکاسی هم از دست من خارج می‌شد، چه اتفاقی می‌افتاد؟

این پرسش مرا به سوی استفاده از نگاتیوها سوق داد. ابتدا از نگاتیوهای خانوادگی شروع کردم؛ تصاویری که افراد حاضر در آن‌ها را می‌شناختم و درباره لحظه، مکان و فضای عکس اطلاعات داشتم. نکته قابل‌توجه این است که حلقه‌های فیلم عکاسی معمولاً فقط ۳۶ شات دارند، بنابراین هر عکس ثبت‌شده باید معنای خاصی داشته باشد. این شیوهٔ کار، کاملاً مخالف دنیای مدرن است، جایی که با یک کلیک ساده، بی‌هیچ تأملی، صدها عکس ثبت می‌کنیم و حتی هرگز به آن‌ها نگاه نمی‌اندازیم.

پس از نگاتیوهای خانوادگی، به نگاتیوهای قدیمی‌تر روی آوردم، چراکه می‌خواستم تصویری واضح‌تر از دهه‌های ۲۰، ۳۰، ۴۰ و ۵۰خورشیدی ببینم؛ تصاویری که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. صحنه‌هایی مانند زنی با کت و دامن کنار تخت‌جمشید یا عابری در میدان نقش‌جهان، لحظاتی یگانه‌اند که تنها یک‌بار رخ داده‌اند و حالا در قالب این نگاتیوها به حیات خود ادامه می‌دهند.

اما کار در این مرحله متوقف نمی‌شود. پس از یافتن نگاتیوها، آن‌ها را به‌صورت دستی اسکن می‌کنم، سپس در نرم‌افزار ویرایش تصویر، نور و کنتراست را اصلاح می‌کنم و گاهی رنگ را بازسازی می‌کنم تا تصویری را که در ذهن دارم، به نتیجه نهایی نزدیک‌تر کنم. پس از چاپ تصویر، مرحله نهایی آغاز می‌شود: اضافه کردن لایه‌ای از روایت شخصی با قلم. اینجاست که گذشته و حال به هم می‌رسند و عکس‌های قدیمی، داستانی تازه پیدا می‌کنند.

این تصاویر اغلب دیگر هیچ راوی‌ای ندارند. شاید تمام کسانی که در آن‌ها حضور داشته‌اند، از دنیا رفته باشند. اما گاهی، اتفاقی، کسی پیدا می‌شود که یکی از چهره‌ها را بشناسد و داستانی جدید به تصویر اضافه کند. در حال حاضر، تمرکز اصلی من بر یافتن نگاتیوهای قدیمی و در حال نابودی است؛ تلاشی برای زنده نگه‌داشتن تصاویری که روزی ثبت شده‌اند و شاید هرگز دیده نشده‌اند. این، احیای دوبارهٔ لحظاتی است که در میان تاریکی نگاتیوها پنهان مانده‌اند.

صفحه هنرمند در اینستاگرام (اینجا کلیک کنید)

فایل پورتفولیو هنرمند در کانال تلگرامی پراکسیس (اینجا کلیک کنید)

سعدی (۳۷)

غزل شماره ۷۶

بیشتر فیلسوفان رواقی معتقدند که خوشبختی این است که آدمی جمعی از دوستان روشن‌اندیش و اهل گفتگو داشته باشد. منظور از روشن‌اندیش کسی است که تعصبات معمول فکری را کنار گذاشته و منظور از اهل گفتگو کسی است که مهارت گفتگو می‌داند و از ظرایف آن با خبر است. حالا از زبان سعدی بشنویم:

یارا بهشت صحبت یاران همدم است / دیدار یار نامتناسب جهنم است

هر دم که در حضور عزیزی برآوری / دریاب کز حیات جهان حاصل آن دم است

هرگز حسد نبرده و حسرت نخورده‌ام / جز بر دو روی یار موافق که در هم است

آرام نیست در همه عالم به‌اتفاق / ور هست در مجاورتِ یارِ مَحْرَم است

گر خون تازه می‌رود از ریش اهل دل / دیدار دوستان که ببینند مرهم است

دنیا خوش است و مال عزیز است و تن شریف / لیکن رفیق بر همه چیزی مقدم است

مُمسِک برای مال همه‌ساله تنگ‌دل / سعدی به روی دوست همه‌روزه خرم است