در را باز بذار،
بیا داخل،
من ادامه میدهم.
تنپوش روی صندلی،
خودت روی مبل،
من تماشا میکنم.
فندک روی میز،
آبجوِ سرد دست ساز،
پنجره را باز میکنم.
موزیک بزار،
خش خش بسته بادام،
من شروع میکنم.
با چشمهایت گفتگو کن،
با دستهایت قدم بزن،
من مسیر میشوم.
عکس نگیر،
بگذار لحظهها بگذرند،
من در را قفل میکنم.
کوهساری است جنون در نظر شوق اسیر / که ز هر دامن او ابر بهاری پیداست
اگر سر شوق باشی، جنون همچون کوهساری است پر از ابر بهاری و تو در این دشت دوانی.
کتاب «فلسفه پیادهروی»
این فصل به زندگی و عقاید هنری تورو میپردازد; قهرمان پیادهروی، مولف نخستین رساله فلسفی در باب پیادهروی. این نویسنده قرن نوزدهام به طرز شگفت آوری روزگار امروزی ما را پیش بینی کرده بود; زمانی که سود مالی و تولید ثروت تنها ملاک تصمیمگیری است. به همین دلیل کتابی نوشته است درباب نافرمانی مدنی و همچنین طرح یک اقتصاد جدید را پیشنهاد کرده. او در این اقتصاد بین سود و منفعت تمایز قائل شده; فعالیت سود آور را کسی دیگر به جای من نیز میتواند انجام دهد اما فعالیتی که برای من نفع دارد تنها توسط خود من انجام میشود. به این شکل تورو توانسته بود رقابت را از زندگی خودش حذف کند; مثلا پیادهروی برای او عملی بود که هیچ سودی نداشت اما نفع زیادی میرساند. بعلاوه او بین ریاضت و قناعت فرق قائل شده بود و قناعت را نوعی کشف میدانست، کشف این نکته که سادگی رضایت بخش است.
تورو معتقد است که گنج یا سرمایهی حقیقی ما، تعداد تصاویری است که در خود فرو دادهایم و در خویش نگه داشتهایم! «قرار نیست کتابها به ما درس زندگی دهند (این وظیفهی غم انگیز آموزگاران است)، قرار است ما را وادار کنند که بخواهیم زندگی کنیم، جور دیگری زندگی کنیم: امکان زندگی را، اصل زندگی را، در خود بیابیم».
کانال تلگرامی مخصوص این موضوع
گزارش جلسه چهارم، دوره «فلسفه رواقی; هنر شاد زیستن»
خلاصه کتاب «راهنمایی برای مقاومت اخلاقی; نافرمانی»
نوشته فردریک گرو
این کتاب به نوعی دو مقدمه دارد که در دو پارگراف زیر خلاصه کردهام; "ما امر ناپذیرفتنی را پذیرفتهایم" و "وارونگی هیولاها"
مشکل اینجاست که مردم زیادی فرمانبردار هستند و شورش نمیکنند! در مقابل چه؟ در مقابل سه وضعیت جهانی: بیعدالتی اجتماعی و نابرابری، وضعیت محیط زیست و در نهایت به این دلیل که سیستم اقتصادی به سرعت تولید سرمایه را به قیمت گرو گذاشتن آینده انجام میدهد. نویسنده پدیده نافرمانی را بر اساس پدیده (به گمان او) عجیبِ فرمانبرداری درک میکند، زیرا به نظر او نافرمانی امری طبیعی است اما اینکه مردم فرمانبردار شدهاند واقعا تعجب آور است. به خصوص در مقابل سه وضعیت جهانی که در بالا گفتیم یعنی بیعدالتی، وضعیت وخیم محیط زیست و از بین بردن منابع طبیعی و تولید ثروت به قیمت از بین رفتن آینده. فردریک گرو میگوید: قیام چیزی نیست که از میان امکانها انتخاب شود. وقتی ظرفیت نافرمانی ملموس و واگیر دار شود و تجربه امر غیرقابل تحمل رشد کند به امر بدیهی بدل شود، شروع به اثر گذار میکند.
در بخش دوم در اشاره به بخشی از داستان برادران کارمازوف نوشته داستایوسکی، نویسنده به تحلیل شرایط فرضی میپردازد که مسیح دوباره در جامعه ظهور میکند. آیا کلیسا، نماینده دین مسحیت، او را خواهند پذیرفت؟ خیر. در حالی که مردم دور مسیح حلقه زدندهاند، در سکوت و بیعملی آنها کشیش اعظم بهمراه گروهی از نگهبانان مسیح را دستگیر و زندانی میکنند. «آنها پسر خدا را به زندان ادارهی بررسی عقاید ارتداد آمیز میبرند». مسیح در مقابل سوالات کشیش سکوت میکند. او انتظار دارد وقتی مردم اطمینان قلبی دارند که او پسر خداست با او همراه شوند اما ظاهرا این انتظار زیادی از مردم است! کلیسا اینجاست تا مستقیم به مردم بگوید چه چیزی برای آنها خوب است و چه چیزی بد است; پس مردم مجبور نباشند بیاندیشند و خیالشان راحت باشد. اما مسیح انتظار بیش از حدی از انسان دارد و (برخلاف کلیسا) ترجیح میدهد آزادی بشریت را پیشنهاد کند.
نگارش در هنر
دوره آموزش، راهنمایی و کمک در تدوین و تنظیم موارد زیر (فارسی و انگلیسی)
• رزومه، پورتفولیو، کاتالوگ، آرت بوک
• بایوگرافی، بیانیه
• مرور و معرفی هنرمند، نقد مجموعه آثار
• پرپوزال هنری
• تنظیم نمایه سازی صفحات هنرمند در فضای مجازی
مدرس: مجید حیدری
مدت زمان: ۵ ساعت، حضوری و انفرادی
تماس: @Majid_heidarii
این دوره برای تمام هنرمندان ضروری است. هر هنرمند نیاز دارد به درک مناسبی از آثار هنری خود برسد و آنها را به شکل استاندارد ارائه کند. در این جلسات ضمن شناخت کامل فضای ذهنی هنرمند، سبک، تکنیک و موضوعات مورد علاقه وی، سعی میکنیم داستانی حرفهای برای او بسازیم و برای آثار هنری او معرفی، مرور و نقد نگارش کنیم. همچنین بایوگرافی و رزومه مناسبی برای او بنویسیم. همه این موارد به صورت فارسی و انگلیسی در اختیار هنرمند قرار میگیرد تا در سایتهای مختلف آثار خود را ارائه کند. در نهایت پیشنهادهایی درباره نحوه به اشتراک گزاری آثار هنرمند و نمایهسازی مناسب آنها در رسانههای اجتماعی عمومی و تخصصی ارائه خواهد شد.
نگارش خلاق
دوره آموزشی و راهنمایی به منظور نوشتن خلاق
بر اساس کتاب «غلبه بر اضطراب خلاقانه»
مدرس: مجید حیدری
مدت زمان: ۶ ساعت، حضوری و انفرادی
نوشتن تنها کاری علمی یا ادبی نیست، بلکه فعالیت مهمی است در زندگی روزمره. این فعالیت به شما کمک میکند از تشویش ذهنی، اضطراب و دلهره بکاهید. در برگزاری این دوره از چندین کتاب بهره میبریم از جمله «غلبه بر اضطراب خلاقانه: تمرینها و نکات نوشتن در دفترچه خاطرات برای خاموش کردن منتقد درونی و اجازه دادن به جریان خلاقیت (مهارتهای نوشتن خلاقانه و تقویت اعتماد به نفس)». در این کتاب تمرینهای مختلفی برای روان شدن نگارش و رسیدن به متن خلاق و تاثیر گذار ارائه شده است. مهمترین خاصیت این دوره کسب نظم و انظباط فکری و مهارت نوشتن به مثابه نوعی از درمان است که البته جنبههای ادبی و خلاقانه نیز دارد.
نگارش علمی
دوره آموزش و راهنمایی در نوشتن مقاله، پرپوزال و پایان نامه
• جستجوی منابع فارسی و انگلیسی
• تدوین و تنظیم عنوان، سوالات و اهداف تحقیق
• ویرایش و اصلاح متن مقاله، پرپوزال و پایان نامه
• آموزش نحوه استفاده از هوش مصنوعی در بخشهای مختلف تحقیق
مدرس: مجید حیدری
مدت زمان: ۵ ساعت، حضوری و انفرادی
این دوره طبق نیاز دانشجویان برای نوشتن أنواع متن علمی از جمله مقاله، پرپوزال و یا پایان نامه تنظیم شده است. در این دوره سعی میشود با توجه به شخصیت، سوابق هنری و علمی هر فرد موضوع مناسبی برای تحقیق یافت شود. بعد از تنظیم عنوان، سوالات و اهداف تحقیق، به شرکت کننده کمک میشود تا در این باره پرپوزالی تهیه کند. متن پرپوزال بارها به صورت حضوری و آنلاین مورد بازخوانی و اصلاح قرار میگیرد. همچنین در این جلسات أنواع تکنیکهای کار با هوش مصنوعی مرور خواهد شد.
تصویر بالا راف والدو امرسون، نویسنده و فیلسوف امریکایی قرن نوزدهم هست. شهرتش بخاطر فلسفه فرد گرایی و تفکر انتقادی است. به سعدی هم علاقه زیادی داشته و در مورد حافظ هم مقاله داره. در این فصل نقل قولی از این نویسنده اومده بود: تا حد مرگ خوشحالم. در دل جنگل نیز انسان، همچون ماری که پوست میاندازد سالهای عمرش را دور میاندازد، و در هر دورهای از زندگی باشد، همیشه کودک است. در دل جنگل، جوانی ادبی است...
یک حرفِ شکوه از لب خشنود برنخاست / بسیار سوختیم و زما دود بر نخاست
سیلاب عشق خاک وجودم به باد داد / گردی که بر دل از غم او بود بر نخاست
و
مقصد ز عشق، لذتِ سوز است اسیر و بس
در دیده نقش کعبه و در دل هوای دیر / هرگز نه کافری نه مسلمانیم به جاست
آدمی وقتی خود را به درستی درک میکند که تعارضات درونی خود را میپذیرد و از تلاش برای توصیف خود در یک دستگاه فکری دست میکشد.
برای خلاصه سازی این فصل بهتر است سوالات زیبای مطرح شده در متن را مرور کنیم:
در مورد چند نقل قول هم گفتگو کردیم:
تا به حال به این فکر کرده بودید که سکوت هم انواعی دارد؟
از نظر فردریک گروس سکوت هم مثل تنهایی انواعی دارد: سکوت جنگلها در میان انبوه درختان، سکوت پیادهروی در بعد از ظهرهای گرم تابستان، سکوت صبح اول وقت در پاییز، سکوت راه رفتن در میان برف با گامهای خفه زیر آسمانی سفید.
همچنین به این فکر کرده بودید که همه موجودات زنده که در فضای آزاد خفتهاند حوالی ساعت دو بعد از نیمه شب بیدار میشود؟
سر آخر، حتما شما هم با کسی به طبیعت رفتهاید که نام گونههای گیاهی متفاوت را به شما یاد آور میشود. آیا نیاز است که بر هر گونه گیاهی، هر بخشی از طبیعت و هر نوعی از مسیر نامی بگذاریم؟ سکوت بهتر است.
(اولین جلسه بسیار پر انرژی برگزار شد اما متاسفانه صدای ضبط شده دچار مشکل شد; بنابراین گزارش کتبی آماده کردم)
فلسفه کلبیون (Cynicism) یکی از مکاتب فلسفی باستانی یونان است که توسط آنتیستنس، شاگرد سقراط، بنیانگذاری شد و بعدها توسط دیوژن سینوپی گسترش یافت. کلبیون به معنای واقعی کلمه به معنای "مثل سگ" است و این نام به دلیل زندگی ساده و پرهیز از تجملات توسط دیوژن و پیروانش به این مکتب داده شده است. خلاصهای از اصول و مبانی فلسفه کلبیون به شرح زیر است:
کلبیون معتقد بودند که انسان باید به شیوهای ساده و طبیعی زندگی کند و از پیچیدگیها و تجملات جامعه دوری کند. آنها بر این باور بودند که خوشبختی واقعی در پرهیز از خواستههای غیرضروری و زندگی مطابق با طبیعت یافت میشود.
خودکفایی یکی از اصول اساسی کلبیون بود. آنها اعتقاد داشتند که انسان باید به خود اتکا داشته باشد و نیازهای خود را به حداقل برساند تا به آزادی واقعی دست یابد. دیوژن به عنوان نماد خودکفایی، در یک بشکه زندگی میکرد و از اموال مادی پرهیز میکرد.
کلبیون نقد شدیدی بر هنجارها و ارزشهای اجتماعی زمان خود داشتند. آنها فساد، ریاکاری، و حرص و طمع موجود در جامعه را محکوم میکردند و بر این باور بودند که بسیاری از مشکلات بشری از پیروی بیچون و چرای مردم از این هنجارها ناشی میشود.
فضیلت در فلسفه کلبیون به عنوان تنها خیر واقعی در نظر گرفته میشد. آنها معتقد بودند که فضیلت و خرد، معیارهای اصلی برای یک زندگی خوب و خوشبختی هستند و همه چیزهای دیگر بیاهمیت و بیارزشاند.
کلبیون مخالف لذتگرایی و جستجوی لذتهای مادی بودند. آنها بر این باور بودند که دنبال کردن لذتهای جسمانی منجر به وابستگی و از دست دادن آزادی فردی میشود.
کلبیون اغلب با رفتارهای اعتراضی و نمایشی به انتقاد از جامعه میپرداختند. دیوژن به عنوان یکی از برجستهترین کلبیون، با اعمالی چون حمل کردن چراغ در روز روشن به دنبال "انسان واقعی" میگشت و بدین ترتیب ریاکاری مردم را به چالش میکشید.
کلبیون بر آموزش از طریق عمل و تجربه تأکید داشتند. آنها معتقد بودند که باید از طریق زندگی واقعی و مواجهه مستقیم با چالشهای زندگی به حکمت دست یافت، نه از طریق مطالعات نظری و کلامی.
نتیجه گیری
فلسفه کلبیون با تأکید بر سادهزیستی، خودکفایی، و زندگی فضیلتمندانه، نقدی ریشهای بر هنجارها و ارزشهای مادی جامعه زمان خود وارد کرد. این مکتب فلسفی همچنان به عنوان یکی از جریانات مهم و تأثیرگذار در تاریخ فلسفه شناخته میشود و الهامبخش جنبشهای مختلف در طول تاریخ بوده است.
این سرگذشت ما، ره آورد غربت است
و
مانند گردباد غریب است در وطن / هرکس که در میانه، جهانگرد غربت است
جهانگردان غربت همان توریست سطحی نگر است. بنظرم بهتر است تمایز معنایی بین جهانگرد، جهاننورد و گردشگر قایل شویم. مثلا به این شکل که جهانگرد شبیه گردشگر یا توریست کسی است که از صحنههای زیبا لذت میبرد و درکی از تجربه آدمیان و تاثیر و تاثرات آدمیان و طبیت در ذهنشان نمیآید. اما جهاننورد کسی است که در مکانهای مختلف با بومیان در خانه آنها زندگی کند و راه و رسم آنها بیاموزد و با مشکلاتشان همدلی کند.
کتاب «فلسفه رواقی; هنر شاد زیستن» به تبیین مبانی فلسفه رواقی میپردازد و به صورت یک کتاب خود آموز به زبان انگلیسی نوشته شده. فلسفه رواقی شامل نکات و آموزههای بسیار مفیدی حتی برای زندگی امروزی ماست و اخیرا مورد توجه بسیاری از محافل فلسفی و علمی قرار گرفته است.
در همین راستا قصد دارم در دورهای ده جلسهای به توضیح و تشریح فصول این کتاب بپردازم. قبل از هر جلسه خلاصهای از فصل را به فارسی در اختیار شرکتکنندگان قرار خواهم داد و سپس به توضیح و تشریح موضوعات و اصطلاحات میپردازیم.
موضوع هر جلسه منطبق با فصول کتاب است: زندگی در هماهنگی با طبیعت، ماهیت خوبی، درمانگری فلسفه، امیال بشری، عشق و دوستی، کنشگری، سختیهای زندگی، قضاوت، خودآگاهی و جهانشناسی رواقیون.
قبلا توضیحات مختصری درباره فلسفه رواقی در وبلاگ پراکسیس آوردم اینجا کلیک کنید.
ظرفیت دوره ۵ نفر
تماس: mjdheidary@gmail.com